Jak robić niesamowite zdjęcia makro pszczół

Pszczoły to niesamowite stworzenia. Są urocze, a dodatkowo pełnią ważną funkcję w kontekście biologicznej różnorodności naszej planety. Pszczoły zapylają rośliny i zboża, co przynosi korzyść i ludziom, i przyrodzie, ale niestety, są one zagrożonym gatunkiem.

„W ciągu ostatnich 20 lat wiele innych gatunków pszczół stanęło w obliczu wyginięcia” – mówi fotoreporter przyrody i ambasador firmy Canon Christian Ziegler, który uważa fotografowanie pszczół za niezwykle ważne. Dzięki temu można ukazać ich piękno i uzmysłowić ludziom ich rolę oraz trudną sytuację, w jakiej się znalazły.

Jak można fotografować pszczoły? Nie jest to łatwe, ale przy odrobinie pomocy mogą to robić nawet osoby początkujące. Christian oraz makrofotografowie przyrodniczy Matt Doogue i Ingo Arndt udzielają wskazówek dotyczących tworzenia odpowiedniego środowiska do fotografowania pszczół w niesamowitym powiększeniu.

• Stwórz przyjazny dla pszczół ogród
• Zachowaj dystans
• Fotografuj we właściwym czasie
• Szukaj kolorów i tekstur
• Uwieczniaj pszczoły podczas lotu
• Eksperymentuj z ręczną regulacją ostrości
• Użyj rozproszonego światła lampy błyskowej
• Spróbuj użyć sekwencji nastaw ostrości

Aby fotografować pszczoły, nie trzeba daleko podróżować. Jeśli ogród będzie jak przyjazny dla pszczół, zjawią się w nim i umożliwią zrobienie niesamowitych zdjęć. Co więcej, kroki, które podejmie fotograf, aby przyciągnąć pszczoły, pomogą pszczołom w rozwoju.

„Sugeruję, aby do stworzenia przyjaznego dla pszczół ogrodu użyć lokalnych roślin z dużą ilością pyłków i nektaru” – mówi Christian. „Takie rośliny jak lawenda i szałwia przyciągają pszczoły, ponieważ kwitną dłużej. Nie warto też kosić trawnika. Nawet niewielki obszar przerośniętych roślin stanowi wspaniałe środowisko dla pszczół”.

Matt mówi, że pszczoły od lata karmią się lokalnymi kwiatami. „Warto zrobić rozpoznanie” – kontynuuje. „Trzeba sprawdzić, czym lubią się żywić określone obiekty, gdzie lubią przebywać i na jakich roślinach odbywają rytuał godowy”.

„Hotele dla pszczół to wspaniała sprawa” – dodaje. „Można je kupić w sklepie. Można też samodzielnie wywiercić otwory w kawałku drewna”.

Dbaj o bezpieczeństwo. Trzeba mieć szacunek do pszczół i zachować odpowiedni dystans podczas fotografowania ich w naturalnym środowisku, aby nie narazić się na użądlenie. „Pszczoły odlatują, gdy ktoś się za bardzo zbliży, a fotografowanie w pobliżu ula może być niebezpieczne” – wyjaśnia Ingo.

Najłatwiejszym sposobem na zachowanie dystansu jest użycie teleobiektywu. Obiektywy z większą ogniskową, takie jak Canon RF 85mm F2 MACRO IS STM, lub teleobiektywy zmiennoogniskowe, takie jak Canon RF-S 18-150mm F3.5-6.3 IS STM lub Canon RF-S 55-210mm F5-7.1 IS STM, umożliwiają fotografowanie pszczół bez konieczności zbliżania się do obiektu.

Przydatna jest również aplikacja Canon Camera Connect, która umożliwia zdalne sterowanie aparatem.

Zapoznaj się z naszym przewodnikiem dla kupujących, aby dowiedzieć się więcej o najlepszym zestawie dla początkujących makrofotografów.

Złota godzina – czas tuż po wschodzie słońca i tuż przed jego zachodem, gdy znajdujące się nisko nad horyzontem słońce zapewnia atrakcyjne, ciepłe światło i długie cienie – jest idealną porą do fotografowania pszczół. Jest to również czas, kiedy pszczoły są bardziej spokojne i poruszają się wolniej, co ułatwia ich fotografowanie. „Pszczoły są najbardziej aktywne, gdy jest ciepło” – wyjaśnia Ingo. „W południe problemem jest bardzo ostre światło i duży kontrast. Zwykle nie sprzyja to robieniu ładnych zdjęć. Moja preferowana pora to godzina po wschodzie słońca i godzina przed jego zachodem”.

Jeśli wyjdziemy w plener jeszcze wcześniej, pszczoły będą pewnie jeszcze spać. „Niektóre pszczoły śpią na roślinach” – mówi Matt. „Wgryzają się w nie i tak już zostają do rana. To świetna okazja do ćwiczenia umiejętności i stosowania sekwencji nastaw ostrości [patrz poniżej]. Na przykład trzmiele często przesiadują na krostawcu wczesnym rankiem. Grzeją się w słońcu i nie wykonują zbyt wielu ruchów. To świetna okazja do robienia zdjęć makro”.

Podobnie jak w przypadku każdego gatunku fotografii warto szukać i uwzględniać elementy, dzięki którym zdjęcia będą wyróżniać się na tle prac innych osób. Tekstury roślin i geometryczne kształty owadzich oczy to idealne obiekty. Matt radzi, aby szukać żywych kolorów: czerwieni, purpury i błękitu. Przed podjęciem decyzji o roślinach przyjaznych dla pszczół warto pomyśleć o kolorze kwiatów. Można też użyć kolorowego tła w ogrodzie lub na balkonie, aby ułatwić sobie fotografowanie aktywnych owadów.

Christian z kolei szuka interesujących wzorów, tekstur i światła. „Kieruję się zachowaniem owadów” – dodaje.

„Ich zachowanie to wdzięczny temat dla fotografa” – zgadza się Matt. „Właśnie to decyduje o charakterze zdjęcia. Portret mrówki to fajna sprawa, ale można też uchwycić ją, gdy niesie inną martwą mrówkę lub wnosi pokarm na stos. To całkowicie zmienia wymowę zdjęcia. Zmienia to nasz sposób postrzegania i zwiększa zainteresowanie”.

Bardzo atrakcyjne są zdjęcia przedstawiające pszczoły w locie. Jednak może to być trudne do uchwycenia ze względu na szybkość poruszania się tych owadów. „Aby zamrozić ruch, trzeba działać szybko i używać bardzo krótkiego czasu naświetlania” – wyjaśnia Ingo.

Zarówno Ingo, jak i Matt sugerują skupienie się na obszarze, przez który pszczoła może przelecieć, np. okolice kwiatu. „Wyostrzamy ten obszar w trybie ręcznym i czekamy” – mówi Matt.

Christian radzi, aby w przypadku fotografowania pszczół w locie bez użycia lampy błyskowej wybrać tryb preselekcji czasu (Tv) i ustawić czas nie dłuższy niż 1/500 s. Zaleca również ustawienie krótkiego czasu naświetlania w przypadku fotografowania w trybie ręcznym (M), a następnie dostosowanie czułości ISO pod kątem odpowiedniej ekspozycji. „Jeśli nie używamy lampy błyskowej, zmiana czułości ISO może nam pomóc” – mówi. „Bez lampy błyskowej można użyć nawet wartości ISO 8000. Używałem nawet ISO 25 600 i też się to sprawdziło”.

Cała trójka – Matt, Christian i Ingo – sugeruje eksperymentowanie z ręczną regulacją ostrości. „Lepiej samemu zdecydować, która część owada ma być wyostrzona” – radzi Ingo. Zaleca używanie ręcznej regulacji ostrości, która pozwala szybciej reagować na ruchy owada. „W większości przypadków trzeba działać szybko” – kontynuuje. „Ustawiam ostrość z wyprzedzeniem. Znajduję odpowiednią odległość, a następnie podchodzę do pszczół i reguluję ostrość, przybliżając i oddalając aparat. Zawsze poruszam aparatem, zamiast regulować ostrość na obiektywie. To przyspiesza sprawę”.

Aby ułatwić sobie sprawdzenie ostrości, można użyć funkcji uwydatniania krawędzi, która wskazuje płaszczyznę ogniskowania. Można też użyć trybu Live View, aby powiększyć kadr i sprawdzić ostrość podczas komponowania ujęcia. „To bardzo ułatwia sprawdzanie wyostrzenia obiektu” – mówi Matt. „Zawsze trzeba to dobrze sprawdzić, zwłaszcza gdy fotografujemy z ręczną regulacją ostrości”.

Aplikacja Canon Camera Connect umożliwia ręczną regulację ostrości obiektywu z poziomu smartfona.

Przy dużym powiększeniu trudno jest uzyskać na tyle dużą głębię ostrości, aby całe oko owada było wyostrzone. Najlepszym rozwiązaniem jest użycie sztucznego oświetlenia, np. lampy błyskowej. Zapewni to odpowiednią ekspozycję, gdy użyjemy małego otworu przysłony (duża głębia ostrości), krótkiego czasu naświetlania (zapobieganie rozmyciu obrazu) i niskiej czułości ISO (czystszy obraz).

Lampa błyskowa wpływa też na kolory i wymowę zdjęć. „Sztuczne światło pozwala ukazać oczy owadów w bardziej atrakcyjnej formie” – wyjaśnia Ingo. „Czasami są błyszczące lub mają tęczowe kolory. Lampa błyskowa pozwala wydobyć więcej kolorów”.

Ingo zaleca też wyzwalanie błysku lampy znad obiektu, aby widz miał wrażenie, że źródłem światła jest słońce. „Jeśli używamy trybu krajobrazu, lampa błyskowa zostaje na aparacie. W trybie portretowym bierzemy lampę w dłoń i trzymamy ją nad obiektem” – mówi.

Lampę błyskową można umieścić także z boku, aby na obiekty padały boczne cienie, a obraz nabrał wyjątkowego charakteru. Matt zaleca rozpraszanie światła lampy w każdej konfiguracji. „W przeciwnym razie światło będzie ostre” – mówi. „Zależy nam na łagodnym świetle. Rozproszenie eliminuje wyraźną granicę między światłem a cieniem”.

Wiele lamp błyskowych Canon Speedlite ma dyfuzor, który zmiękcza światło. Jednak można stworzyć własny dyfuzor, umieszczając arkusz białego papieru przed lampą błyskową.

Głębię ostrości można kontrolować także za pomocą sekwencji nastaw ostrości. Jednak sprawdza się to tylko w przypadku obiektów nieruchomych, takich jak śpiące pszczoły.

„Brak światła można skompensować, otwierając przysłonę i łącząc zdjęcia” – wyjaśnia Matt. Sekwencja nastaw ostrości polega na tym, że aparat wykonuje serię zdjęć, przesuwając punkt ostrości na każdym z nich, dzięki czemu można nałożyć poszczególne wyostrzone sekcje. Dzięki temu można używać krótkiego czasu naświetlania i szerokiego otworu przysłony, a jednocześnie mieć szeroką płaszczyznę ogniskowania – bez konieczności użycia lampy błyskowej i wysokiej czułości ISO.

Aparaty Canon EOS R10, EOS R8 i EOS R7 mają funkcję sekwencji nastaw ostrości i funkcję składania głębi obrazu, która nakłada obrazy z wyostrzeniem poszczególnych obszarów, dzięki czemu cały proces zachodzi w aparacie.

Nie przejmuj się, jeśli zdjęcia nie wyglądają tak imponująco jak obrazy przedstawione w tym artykule. Pamiętaj: opanowanie każdego rodzaju fotografii wymaga czasu. Liczy się kreatywne podejście, doskonalenie umiejętności i robienie zdjęć dających satysfakcję.

„W dobie mediów społecznościowych trudno nie porównywać swoich zdjęć z niesamowitymi zdjęciami innych osób” – przyznaje Matt. „Trzeba ćwiczyć i stawiać sobie wyzwania, aby pewnego dnia zacząć robić wyjątkowe zdjęcia”.



Autor: Peter Wolinski