Przeznaczony dla początkujących przewodnik po wyborze obiektywu

Szukasz nowego obiektywu? Być może przechodzisz z aparatu kompaktowego na aparat z wymiennymi obiektywami, a może po prostu chcesz rozszerzyć możliwości fotografowania i wyjść poza obiektyw kupiony w zestawie z aparatem. Oto niezbędne informacje, które pozwolą wybrać optymalny obiektyw.

Nazwa obiektywu firmy Canon zawiera wszystkie najważniejsze informacje na jego temat. Weźmy jak przykład obiektyw Canon RF 100mm F2.8L MACRO IS USM:

• RF = rodzaj obiektywu, odpowiadający różnym rodzajom mocowania obiektywu w aparatach firmy Canon.
• 100mm = ogniskowa obiektywu.
• F2.8 = maksymalny otwór przysłony.
• L oznacza, że jest to jeden z „profesjonalnych” (wyższej jakości) obiektywów serii L firmy Canon.
• MACRO = obejmuje możliwość rejestrowania obrazów przy powiększeniu makro.
• IS = obiektyw ma wbudowany optyczny stabilizator obrazu, który redukuje rozmycie spowodowane drganiami aparatu.
• USM = silnik ultradźwiękowy – szybki i cichy silnik regulacji ostrości.
• Nazwy obiektywów specjalistycznych mogą zawierać inne elementy związane z konstrukcją lub technologiami, takie jak Fisheye, DS (rozmycie odśrodkowe) lub DO (optyka dyfrakcyjna).
• Niektóre obiektywy mają również II lub III w nazwie. Oznacza to numer modelu, a nie właściwości obiektywu. Przykładowo obiektyw EF 75-300mm f/4-5.6 III USM to trzecia wersja tego obiektywu zmiennoogniskowego EF o zakresie ogniskowej 75–300 mm, zakresie przysłony od f/4 do f/5,6 i silnikiem USM.

Przed zakupem obiektywu należy sprawdzić, czy jest on zgodny z posiadanym aparatem. Każdy aparat Canon EOS wykorzystuje jeden z czterech różnych mocowań obiektywu. Każdy typ obiektywu został zaprojektowany tak, aby był zgodny z konkretnym mocowaniem obiektywu:

• Obiektywy RF i RF-S są przeznaczone do aparatów bezlusterkowych z systemu EOS R – patrz poniżej.
• Obiektywy EF, TS-E (z korekcją perspektywy) i MP-E (makro) są przeznaczone do mocowania EF w lustrzankach cyfrowych Canon EOS. Można z nich również korzystać w aparatach EOS R po zastosowaniu adaptera mocowania EF-EOS R.
• Obiektywy EF-S są przeznaczone do lustrzanek cyfrowych z matrycą APS-C. Nie można ich używać z pełnoklatkowymi lustrzankami cyfrowymi, ale można je założyć na aparaty EOS R (pełnoklatkowe lub APS-C) przy użyciu adaptera mocowania.
• Obiektywy EF-M są przeznaczone do aparatów bezlusterkowych EOS M i nie mogą być używane z żadnym innym typem aparatu.

Wszystkie aparaty systemu EOS R mają identyczne mocowanie RF, co oznacza, że każdy aparat z tej serii można połączyć z dowolnym obiektywem RF lub RF-S. Obiektywy RF-S są przeznaczone do aparatów z matrycą APS-C, ale mogą być również używane z pełnoklatkowymi aparatami z systemu EOS R, choć aparat automatycznie wykadruje obszar obrazu, aby dopasować go do mniejszego zakresu matrycy APS-C obiektywu.

Pełnoklatkowego obiektywu RF (lub obiektywu EF z adapterem) można również użyć w aparacie EOS R z matrycą APS-C, takim jak EOS R7, EOS R10 lub EOS R50. Jednak matryce APS-C są mniejsze niż matryce pełnoklatkowe, więc nie wykorzystują pełnego pola widzenia obiektywu. Obraz zostanie przycięty do mniejszego aktywnego obszaru matrycy. W aparatach firmy Canon „współczynnik kadrowania” wynosi 1,6x. Ma to wpływ na powiększenie obrazu – obiektyw 50 mm zapewnia takie samo pole widzenia jak obiektywie 80 mm w aparacie pełnoklatkowym (50 × 1,6 = 80), a obiektyw 100 mm zapewnia pole widzenia odpowiadające możliwościom obiektywu 160 mm itd.

Aby obliczyć efektywną ogniskową obiektywu w aparacie APS-C, wystarczy pomnożyć ogniskową obiektywu przez 1,6x. Korzystanie z obiektywu zmiennoogniskowego może ułatwić również bezpłatna aplikacja Canon Photo Companion, która zawiera kalkulator efektywnej ogniskowej.

Ogniskowa obiektywu to odległość między jego środkiem optycznym a matrycą aparatu. Zwykle jest opisana na obiektywie. W przypadku obiektywu stałoogniskowego (o stałej ogniskowej) będzie to jedna liczba, np. 24 mm lub 135 mm. W przypadku obiektywu zmiennoogniskowego (o zmiennej ogniskowej) będzie to zakres, np. 15–35 mm lub 24–70 mm.

Ogniskowa obiektywu określa jego pole widzenia i pod tym względem obiektywy można podzielić na trzy ogólne kategorie: szerokokątne, standardowe i teleobiektywy.

• Obiektywy szerokokątne – do około 35 mm – obejmują większy zakres fotografowanej sceny, dzięki czemu idealnie nadają się do fotografii krajobrazowej. Obiektywy o ogniskowej poniżej 24 mm (odpowiednik obiektywów pełnoklatkowych) są czasami określane jako „ultraszerokokątne”.
• Standardowe obiektywy mają zazwyczaj ogniskową około 50 mm. Uważa się, że mają one „naturalną” perspektywę, która w przybliżeniu odpowiada perspektywie ludzkiego oka, dzięki czemu doskonale sprawdza się w obiektywach uniwersalnych do fotografii portretowej i turystycznej.
• Teleobiektyw to obiektyw o ogniskowej około 85 mm lub większej. Obiektywy mogą mieć nawet ogniskowe do 600 mm, 800 mm, a nawet 1200 mm. Obiektywy o ogniskowej powyżej 300 mm są czasami nazywane „superteleobiektywami” i są zwykle używane w takich gatunkach jak fotografia przyrodnicza i sportowa oraz przy fotografowaniu dynamicznych wydarzeń – zwykle dotyczy to sytuacji, gdy trzeba pracować z dużej odległości lub wybierać niewielką część ujęcia.

Niektóre obiektywy zmiennoogniskowe mieszczą się w więcej niż jednej z tych kategorii, a niektóre z nich oferują zakres od obiektywu szerokokątnego do teleobiektywu – na przykład 24–240 mm.

Czy lepiej korzystać z obiektywu stałoogniskowego czy obiektywu zmiennoogniskowego? Obiektywy zmiennoogniskowe są bardziej wszechstronne, co oznacza, że nie trzeba nosić ze sobą wielu obiektywów, aby być przygotowanym na różne sytuacje. Jednak obiektywy stałoogniskowe cechują się zwykle lepszą jakością optyczną i często mają szerszą przysłonę – patrz poniżej.

Mówiąc wprost, przysłona obiektywu to otwór, przez który przechodzi światło. Wielkość przysłony jest wyrażana w jednostkach f, w postaci f/2,8, f/4 i tak dalej. Ukośnik nie zawsze jest uwzględniony w nazwach obiektywów, ale jest to ważne, ponieważ stopień f jest ułamkiem:

średnica przysłony = ogniskowa (f) podzielona przez wartość f.

Jeśli poznasz ten wzór, zrozumiesz, dlaczego mniejsza liczba f oznacza większą przysłonę – jest to mianownik ułamka, a 1/4 jest większa niż 1/16. Im mniejsza liczba, tym szerszy maksymalny otwór przysłony, który obiektyw może obsłużyć: f/1,4 jest bardzo szeroki, f/4 jest węższy, a f/16 jeszcze węższy.

Im szerszy otwór, tym więcej światła może przeniknąć do matrycy aparatu, co przekłada się na lepsze rezultaty, zwłaszcza w warunkach słabego oświetlenia. Obiektyw o dużej maksymalnej przysłonie (mała liczba f) jest nazywany „jasnym” obiektywem, ponieważ przepuszcza większą ilość światła – w efekcie żądaną ekspozycję można uzyskać szybciej niż w przypadku obiektywu o mniejszej przysłonie.

Ponadto przysłona określa także głębię ostrości obrazu, czyli to, w jakim zakresie jest wyostrzane ujęcie. Szeroka przysłona (mniejsza liczba f) pozwala uzyskać małą głębię ostrości, co na przykład nadaje portretom atrakcyjne rozmycie tła. Węższa przysłona (większa liczba f) zapewnia większą głębię ostrości, co idealnie sprawdza się w przypadku ostrości całego kadru zachwycającego krajobrazu. Więcej informacji można znaleźć w naszym kompleksowym przewodniku po przysłonach.

Niektóre obiektywy zmiennoogniskowe mają zmienną maksymalną przysłonę – jej wielkość zależy od pozycji zoomu. Przykładowo obiektyw RF 24-240mm F4-6.3 IS USM ma maksymalną przysłonę f/4 na przy ogniskowej 24 mm i f/6,3 przy ogniskowej 200 mm

Obiektywy stałoogniskowe mają najszerszą przysłonę, dzięki czemu doskonale nadają się do fotografowania przy słabym oświetleniu i tworzenia małej głębi ostrości. Ze względu na wymaganą precyzję optyczną obiektywy z bardzo szerokim otworem przysłony mogą być kosztowne, ale nie jest to regułą – wśród przystępnych cenowo obiektywów można wymienić popularny obiektyw Canon RF 50mm F1.8 STM.

W przypadku obiektywów zmiennoogniskowych wybór obiektywu o stosunkowo szerokim maksymalnym otworze przysłony, np. f/2.8, zapewnia doskonałą równowagę między zaletami szerokiego otworu przysłony a elastycznością regulacji ogniskowej.

Wszystkie obiektywy są produktami złożonej inżynierii optycznej i mechanicznej, ale niektóre komponenty, materiały i technologie są droższe niż inne. Na koszt obiektywu może wpływać szereg czynników, takich jak rodzaj użytego szkła, specjalne powłoki lub procesy stosowane w elementach optycznych w celu zmniejszenia problemów, np. efektów zjawy i flary, lub precyzyjna konstrukcja i materiały uszczelniające stosowane w celu zwiększenia odporności na kurz i wilgoć. Obiektywy z serii L firmy Canon, które mają oznaczenie L w nazwie obiektywu po przysłonie, zostały zaprojektowane i skonstruowane tak, aby spełniały rygorystyczne wymagania użytkowników profesjonalnych w zakresie wydajności i trwałości.

Niektóre obiektywy mają wbudowany stabilizator obrazu (IS), który przeciwdziała rozmyciu obrazu wskutek drgań aparatu. Te obiektywy w swojej nazwie mają oznaczenie IS. Mogą one być wyposażone w przełącznik z boku, który uruchamia IS, oraz osobny przełącznik do przełączania między różnymi trybami IS w różnych warunkach fotografowania. Stabilizator obrazu przynosi korzyść, jeśli na przykład fotografujesz w warunkach słabego oświetlenia i chcesz użyć długiego czasu naświetlania. Ze stabilizatorem obrazu możesz zrobić wyraźne zdjęcie, nawet jeśli fotografujesz z ręki. Stabilizator obrazu przydaje się również, gdy nie masz statywu, użycie statywu jest niepraktyczne lub fotografujesz w miejscu, w którym nie można korzystać ze statywu. Może to obejmować wszystkie rodzaje fotografii, od sportów motorowych po wspinaczkę górską. Dane techniczne obiektywu wyposażonego w stabilizator obrazu (na przykład w witrynie internetowej firmy Canon) zawierają informacje o efektywności stabilizatora obrazu – może ona zależeć od ogniskowej, czasu naświetlania i innych czynników.

Chcesz fotografować owady, kwiaty lub inne małe obiekty z bliska? Można to zrobić z różnymi konfiguracjami, ale makroobiektyw – model ze słowem MACRO w nazwie – ułatwi fotografowanie z niewielkiej minimalnej odległości ogniskowania i z powiększeniem 0,5x lub większym. Należy pamiętać, że makroobiektyw może być również używany do wszelkiego rodzaju fotografii – na przykład model RF 24mm F1.8 MACRO IS STM to kompaktowy, lekki obiektyw szerokokątny, idealny do fotografowania krajobrazów i nagrywania vlogów, a także do makrofotografii.

Ważną cechą obiektywu może być jego rozmiar i masa – na przykład wtedy, gdy zestaw fotograficzny obejmuje kilka obiektywów lub liczy się wygoda przy przenoszeniu sprzętu. Mimo że aparaty z systemu EOS R mogą współpracować z obiektywami EF (z adapterem mocowania, który nieznacznie zwiększa masę), warto zwrócić uwagę na obiektywy RF – ogólnie rzecz biorąc, obiektywy RF są mniejsze i lżejsze niż ich odpowiedniki z serii EF. Zapewniają również liczne korzyści techniczne, takie jak znacznie szybsza komunikacja między aparatem a obiektywem.

Jednak nawet wśród obiektywów RF można znaleźć modele, które wydają się bardzo zbliżone pod względem specyfikacji, ale różnią się rozmiarem. Przykładowo modele RF 24mm F1.8 MACRO IS STM i RF 28mm F2.8 STM mają podobne ogniskowe i dobrze sprawdzają się w fotografii ulicznej, podróżniczej i codziennej. Ten drugi jest znany jako obiektyw płaski, co oznacza, że jest bardzo kompaktowy – ma tylko 24,7 mm długości i waży 120 g. Pierwszy ma 63,1 mm długości i waży 270 g. Jeśli największe znaczenie mają dla Ciebie rozmiar i masa, doskonałym rozwiązaniem jest obiektyw 28 mm. Obiektyw 24 mm oferuje jednak szerszą maksymalną przysłonę i umożliwia makrofotografię przy powiększeniu 0,5x. Jeśli więc priorytetem jest większa elastyczność, warto rozważyć nieco większą masę i rozmiar.

Jeśli potrzebujesz pomocy w wyborze obiektywu, możesz skorzystać z przydatnej wyszukiwarki obiektywów firmy Canon, która dostosowuje rekomendacje do Twojego aparatu, stylu, w jakim chcesz fotografować, oraz funkcji, które są dla Ciebie najważniejsze. Jeśli nastawiasz się na określony gatunek fotografii, zapoznaj się z naszymi poradnikami dotyczącymi najlepszych obiektywów do fotografii portretowej, krajobrazowej i przyrodniczej oraz do fotografowania dynamicznych wydarzeń. Ułatwi to podjęcie decyzji.

Chcesz zrobić kolejny krok i przejść na wyższy poziom zaawansowania? Nasze porady pomogą wybrać optymalny obiektyw i tworzyć wymarzone zdjęcia.