Lustrzanki cyfrowe a aparaty bezlusterkowe: co jest lepsze do fotografowania i filmowania?

System EOS R, który obejmuje zarówno modele APS-C, jak i pełnoklatkowe, umożliwia korzystanie z szerokiej gamy aparatów bezlusterkowych zapewniających nowe korzyści zarówno profesjonalistom, jak i amatorom. Niezależnie od tego, czy chcesz wymienić starszy aparat, czy zamierzasz przejść z kompaktowego aparatu na model z wymiennymi optyką, możesz rozważać zakup tradycyjnej lustrzanki cyfrowej lub aparatu bezlusterkowego.

To prawda, że lustrzanki cyfrowe EOS firmy Canon to świetne aparaty, a obiektywy EF firmy Canon wyznaczały standardy projektowania obiektywów. Jednak system EOS R stanowi krok naprzód zarówno w odniesieniu do wydajności, jak i możliwości twórczych. Dzięki stale rosnącej gamie najnowocześniejszych obiektywów RF i RF-S oraz akcesoriów ten system zapewnia niespotykaną jakość oraz kontrolę fotografom, filmowcom i twórcom treści.

Aby ułatwić zrozumienie zalet przejścia na aparat bezlusterkowy, przyjrzymy się różnicom między lustrzankami cyfrowymi i aparatami bezlusterkowymi, które przedstawi Mike Burnhill, starszy specjalista ds. produktów w firmie Canon Europe.

• Lustrzanka cyfrowa a aparat bezlusterkowy: wymiary i masa korpusu
• Mocowanie obiektywu: dlaczego aparat bezlusterkowy jest lepszy niż lustrzanka cyfrowa?
• Obiektyw do każdego rodzaju fotografowania i filmowania
• Wizjery optyczne czy elektroniczne: które są lepsze?
• Czy aparaty bezlusterkowe rejestrują lepsze zdjęcia i filmy?
• Autofokus: aparat bezlusterkowy a lustrzanka cyfrowa
• Migawka mechaniczna a migawka elektroniczna
• Czas pracy akumulatora: lustrzanka cyfrowa a aparat bezlusterkowy
• Aparat bezlusterkowy a lustrzanka cyfrowa: dokonywanie wyboru

„Jedną z najważniejszych kwestii związanych z lustrzankami cyfrowymi jest to, że mają one lustro lub pryzmat, które kierują światło do wizjera” – wyjaśnia Mike. „Lustro jednak musi mieć miejsce na wykonanie obrotu i odsłonięcie matrycy. Wyeliminowanie tego elementu pomaga zmniejszyć rozmiar i masę aparatu”.

W porównaniu z lustrzanką cyfrową, zmniejszenie masy aparatu bezlusterkowego i obiektywu może być znaczne. Aparat Canon EOS R8 (z akumulatorem i kartą pamięci) w połączeniu z obiektywem RF 24-105mm F4L IS USM waży około 1161 g, podczas gdy porównywalny zestaw z lustrzanką cyfrową – aparat Canon EOS 6D Mark II z obiektywem EF 24-105mm f/4L IS II USM – waży około 1560 g, czyli o ponad 34% więcej. Można to zobrazować w inny sposób: różnica wynosząca prawie 400 g odpowiada masie ultraszerokokątnego obiektywu zmiennoogniskowego RF 15-30mm F4.5-6.3 IS STM. Oznacza to, że do torby na zestaw bezlusterkowy można zapakować oba obiektywy RF, co zapewni większy zoom podczas wędrówki lub wyprawy, a i tak masa takiego zestawu nie przekroczy ciężaru wspomnianego zestawu z lustrzanką cyfrową.

Autorka treści związanych ze stylem życia Diana Millos wykorzystała aparat EOS R10 do fotografowania kultury i architektury Andaluzji. „EOS R10 wygląda prawie jak zabawka, gdy przechodzisz na niego z aparatu o dużej masie, takiego jak EOS 80D, z którego korzystam. Podoba mi się to, że jest mały i lekki, a mimo to tak wydajny”.

Mocowanie RF stosowane w aparatach systemu EOS R wprowadziło wiele innowacji. „Mocowanie RF zostało zaprojektowane z myślą o przyszłości. Poprawia szybkość komunikacji między aparatem a obiektywem oraz zapewnia dodatkowe styki, co pozwala obsłużyć więcej funkcji” – wyjaśnia Mike. Są to między innymi znacznie szybszy autofokus, cyfrowy optymalizator obiektywu w czasie rzeczywistym oraz ulepszone funkcje sterowania, takie jak regulowany pierścień sterowania na obiektywie RF.

Zamiast nieustanie uwzględniać obecność lustra między mocowaniem i matrycą w lustrzance cyfrowej, projektanci mogą umieszczać obiektywy RF bliżej matrycy w swoich projektach, co przekłada się na lepsze parametry optyczne. Dzięki temu uzyskano szybsze, jaśniejsze obiektywy o wyjątkowej jakości, a także przełomowe, nowe konstrukcje obiektywów.

Od czasu wprowadzenia pierwszych obiektywów RF w 2018 r., asortyment obiektywów firmy Canon do bezlusterkowego systemu EOS R wzrosła wykładniczo. Obejmuje on teraz specjalne obiektywy RF-S przeznaczone do aparatów bezlusterkowych z matrycami APS-C, takich jak EOS R10 i EOS R7. Umożliwia także twórcom zdjęć i filmów odkrywanie nowych, ekscytujących technologii obiektywów.

Gama obiektywów RF i RF-S – od ultraszerokokątnego obiektywu zmiennoogniskowego RF 10-20mm F4L IS STM po niezwykle kompaktowe i lekkie superteleobiektywy stałoogniskowe, takie jak RF 600mm F11 IS STM i RF 1200mm F8L IS USM – zapewnia pełen zakres możliwości twórczych. Nawet obiektywy „standardowe” są wyjątkowe – modele RF 28-70mm F2.8 IS STM i RF-S 18-45mm F4.5-6.3 IS STM mają doskonały stabilizator obrazu i świetny autofokus, co pozwala rejestrować bardzo wyraźne zdjęcia i filmy.

Dostępne są na przykład wyjątkowe obiektywy stereoskopowe i VR, które ułatwiają rozpoczęcie przygody z wciągającymi filmami i zdjęciami 3D przy użyciu zgodnych aparatów bezlusterkowych systemu EOS R. Takie obiektywy jak przeznaczony do aparatów systemu EOS R z matrycą APS-C model RF-S 3.9mm F3.5 STM DUAL FISHEYE stanowią serce SYSTEMU EOS VR firmy Canon. Dzięki nim tworzenie stereoskopowych materiałów 3D i VR jest łatwiej dostępne dla większej liczby osób.

Hybrydowe obiektywy RF – w tym obiektywy zmiennoogniskowe, takie jak RF 24-105mm F2.8L IS USM Z, oraz obiektywy stałoogniskowe, takie jak RF 35mm F1.4L VCM – łączą w sobie cechy obiektywów do fotograficznych i filmowych. Stanowią doskonały wybór do fotografów i filmowców. Do najważniejszych cech tych bardzo wydajnych obiektywów hybrydowych zaliczamy między innymi pierścienie do ręcznej regulacji przysłony podczas nagrywania filmów, minimalną zmianę ogniskowej przy zmianie punktu ostrości (ang. focus breathing) oraz szybkie i ciche silniki regulacji ostrości. Obiektywy zmiennoogniskowe z tej serii umożliwiają również profesjonalne elektroniczne ustawianie ostrości parafokalnej podczas zmiany ogniskowej oraz podłączanie adaptera zaawansowanego zoomu.

Lustrzanki cyfrowe mają wizjery optyczne, które zapewniają wyraźny obraz ujęcia w dobrym świetle. Jednak wizjery elektroniczne (EVF) stosowane w aparatach bezlusterkowych mają istotne zalety.

Jeśli używasz aparatu bezlusterkowego z systemu EOS R, funkcja symulacji ekspozycji umożliwia podgląd obrazu z zastosowaną ekspozycją, stylem obrazów i innymi ustawieniami – zarówno w wizjerze, jak i na tylnym ekranie LCD. W lustrzance cyfrowej symulacja ekspozycji działa w przypadku korzystania z tylnego ekranu w trybie Live View, ale nie w wizjerze. Wizjer elektroniczny pozwala także skomponować ujęcie i ustawić ostrość w warunkach słabego oświetlenia, które są zbyt ciemne, by można było zobaczyć obraz przez wizjer optyczny. Wizjery elektroniczne mogą wyświetlać pomocnicze cyfrowe elementy lub nakładki, co pozwala korzystać z szeregu funkcji pomocy (takich jak wzmocnienie krawędzi i wzory zebry) w czasie rzeczywistym. Na przykład podczas nagrywania filmu wizjer elektroniczny w aparatach EOS R zapewnia taki sam poziom wsparcia ręcznej regulacji ostrości jak profesjonalne kamery Cinema EOS firmy Canon.

Wizjer elektroniczny umożliwia również wyświetlanie bardziej szczegółowych informacji o obrazie, a także przemieszczanie się po ustawieniach menu aparatu i zmianę parametrów. Ponadto wizjer elektroniczny umożliwia przeglądanie zarejestrowanych obrazów i filmów – nawet wtedy, gdy jest zbyt jasno, aby wyraźnie widzieć je na ekranie LCD aparatu.

Wizjer elektroniczny w aparatach systemu Canon EOS R dalej ewoluuje. W modelach EOS R1 i EOS R5 Mark II ma wysoką częstotliwość odświeżania i nie ma efektu zaciemnienia, co umożliwia bezproblemową pracę w porównaniu z wykorzystaniem lustrzanki cyfrowej – występuje mniejsza liczba zakłóceń podczas fotografowania w trybie ciągłym.

Dani Connor, fotograf dzikiej przyrody, który z aparatem EOS R7 wybrał się na poszukiwanie zagrożonego rysia iberyjskiego, odkrył, że praca z wizjerem elektronicznym całkowicie zmieniła jego sposób fotografowania.

„Jeśli muszę szybko reagować podczas fotografowania dzikiej przyrody lub oświetlenie ciągle się zmienia, w aparacie bezlusterkowym mogę szybko dostosować czułość ISO lub czas naświetlania i zobaczyć, jak będzie wyglądało moje zdjęcie, bez odrywania wzroku od wizjera”.

Gdy system EOS R pojawił się na rynku, robienie zdjęć za pomocą lustrzanek cyfrowych lub aparatów bezlusterkowych nie różniło się znacząco pod względem rzeczywistej jakości obrazu. Jednak dzięki najnowszym technologiom aparaty bezlusterkowe systemu EOS R cechują się dużo większą wydajnością.

Funkcje korekty w aparacie

„Przykładowo dzięki mocowaniu RF jedną z zalet szybkiej komunikacji między obiektywem a aparatem jest możliwość korzystania z funkcji korekcji w aparacie w czasie rzeczywistym w przypadku pojawienia się problemów optycznych, takich jak dyfrakcja lub aberracja” – mówi Mike. „Dzięki natychmiastowemu przetwarzaniu otrzymuję obraz jeszcze lepszej jakości bezpośrednio z aparatu bezlusterkowego”.

Szybkość serii zdjęć

Podobnie w niektórych sytuacjach aparaty bezlusterkowe, takie jak EOS R7, które mogą rejestrować serie zdjęć z szybkością do 15 kl./s (migawka mechaniczna) i 30 kl./s (migawka elektroniczna) z pełną obsługą funkcji AF ze śledzeniem obiektów, z większym prawdopodobieństwem zapewnią użyteczne obrazy niż lustrzanki cyfrowe, takie jak EOS 7D Mark II czy EOS 90D, które umożliwiają zapis serii zdjęć z szybkością do 10 kl./s.

Tryb serii zdjęć RAW dostępny w niektórych aparatach bezlusterkowych, w tym EOS R8, EOS R7 i EOS R10, jeszcze bardziej zwiększa szanse na uchwycenie idealnego momentu. Umożliwia nagrywanie plików RAW z szybkością do 30 kl./s, a ponadto obsługuje funkcję buforowania, która rejestruje obrazy przez pół sekundy przed naciśnięciem do końca spustu migawki. Funkcja buforowania pozwala zasadniczo cofnąć czas o pół sekundy w celu zapisania potencjalnie przegapionych momentów.

Modele EOS R5 Mark II i EOS R1 idą o kok dalej, umożliwiając wstępną rejestrację ciągłą. Gdy aparat jest ustawiony na wykonywanie serii zdjęć, a autofokus jest włączony, można nacisnąć spust migawki do połowy i skierować obiektyw w miejsce, w którym prawdopodobnie rozegra się akcja. Aparat rozpoczyna buforowanie obrazów z pełnym śledzeniem AE i AF. Po naciśnięciu spustu migawki do końca aparat nie tylko rozpoczyna wykonywanie zdjęć, ale także zapisuje 15 klatek (EOS R5 Mark II) lub 20 klatek (EOS R1) tuż przed naciśnięciem do końca. Dzięki temu można uchwycić moment, w którym rozgrywa się akcja. Funkcja działa podczas fotografowania obrazów w formacie JPEG, HEIF i RAW. Tryb ten jest także prostszy niż tryb serii zdjęć RAW – zapisuje pojedyncze pliki RAW, natomiast tryb serii zdjęć RAW wykorzystuje specjalny format plików, z którego należy wyodrębnić poszczególne obrazy. Żadna lustrzanka cyfrowa nie ma takiej funkcji.

Stabilizator obrazu

Wiele obiektywów ma stabilizator obrazu, który przeciwdziała efektom drgań aparatu. Jednak wyposażone w optyczny stabilizator obrazu obiektywy RF i RF-S mają wyższy poziom stabilizacji w porównaniu z możliwościami ich odpowiedników EF i EF-S.

Kilka aparatów bezlusterkowych systemu EOS R ma 5-osiowy wbudowany stabilizator obrazu (IBIS). W przypadku używania obiektywu ze stabilizatorem obrazu w połączeniu z aparatem z funkcją IBIS (stabilizator w korpusie) obie te funkcje współpracują ze sobą, dając jeszcze wyższy poziom stabilizacji – do 8,5 stopni na środku kadru i 7,5 stopnia na obrzeżach, w zależności od używanego aparatu i obiektywu. Oznacza to, że można fotografować z ręki z dłuższym czasem naświetlania i uzyskiwać ostre zdjęcia.

Zaawansowana technologia IBIS i stabilizator obrazu w obiektywie są również skuteczne podczas nagrywania filmów. Aparaty systemu EOS R mają specjalną opcję stabilizacji cyfrowej filmu, którą można połączyć z funkcją IBIS i optycznym stabilizatorem obrazu, aby poprawić stabilność materiału filmowego, dzięki czemu aparaty bezlusterkowe systemu EOS R są lepszym rozwiązaniem do nagrywania filmów niż lustrzanki cyfrowe.

Wszystkie aparaty bezlusterkowe systemu EOS R wykorzystują system autofokusa Dual Pixel CMOS AF firmy Canon. Modele EOS R6 Mark II, EOS R8, EOS R7 i EOS R10 mają na przykład system Dual Pixel CMOS AF II, a model EOS R5 Mark II – nowszą wersję o nazwie Dual Pixel Intelligent AF. We wszystkich wersjach tego systemu każdy piksel matrycy jest używany zarówno do regulacji ostrości, jak i do przetwarzania obrazu, podczas gdy w lustrzankach cyfrowych ostrość jest ustawiana w wizjerze na podstawie detekcji fazy w konkretnych punktach.

Jedną z największych zalet tych aparatów bezlusterkowych jest możliwość wyboru punktu AF w dowolnym miejscu kadru. „Nie jest to możliwe w lustrzance cyfrowej” – wyjaśnia Mike. „Umożliwiają one także korzystanie z funkcji śledzenia twarzy, oczu i zwierząt. Można na przykład wybrać oko ptaka w locie i podążać za nim, co jest niemożliwe w przypadku lustrzanki cyfrowej”.

W wielu aparatach bezlusterkowych systemu EOS R zaawansowane wykrywanie obiektów obejmuje nawet pojazdy, takie jak samochody osobowe, motocykle, samoloty i pociągi, a pozycja kierowcy, pilota lub maszynisty jest automatycznie śledzona przez inteligentny system AF.

Aparaty bezlusterkowe systemu EOS R umożliwiają także regulację ostrości w ciemniejszych warunkach. Autofokus aparatu EOS R1 może śledzić obiekt w świetle o jasności do -7,5 EV, co w przybliżeniu odpowiada poziomowi oświetlenia podczas gwieździstej nocy. Ta zwiększona czułość AF umożliwia również automatyczną regulację ostrości przy mniejszej przysłonie maksymalnej niż wcześniej. Na przykład można połączyć kompaktowy teleobiektyw RF 600mm F11 IS STM z konwerterem Canon Extender RF 2x, aby w praktyce uzyskać obiektyw 1200 mm f/22 – ze skutecznym autofokusem.

Większość lustrzanek cyfrowych ma migawki mechaniczne, ale wszystkie bezlusterkowe aparaty systemu EOS R firmy Canon są wyposażone zarówno w migawkę elektroniczną, jak i mechaniczną.

Jakie są zalety migawki elektronicznej w porównaniu z migawką mechaniczną?

W przypadku korzystania z migawki elektronicznej migawka mechaniczna jest zablokowana w położeniu otwartym, a obraz z matrycy jest odczytywany elektronicznie. Największą zaletą tego rozwiązania jest możliwość całkowitego wyciszenia procesu fotografowania – praca nie jest po prostu cichsza – jak w przypadku wyciszenia lub wytłumienia migawki po włączeniu opcji „subtelnego” fotografowania (opcja „S”) dostępnej w niektórych aparatach – ale całkowicie bezgłośna. Może to być nieocenione podczas fotografowania płochliwych zwierząt, dzieci lub wymagających ciszy fragmentów ceremonii ślubnej*.

Przysłony elektroniczne umożliwiają także szybsze wykonywanie zdjęć seryjnych. „W przypadku przysłon mechanicznych” – mówi Mike – „najszybszy możliwy czas w naszych lustrzankach cyfrowych to 16 kl./s w wysokiej klasy profesjonalnym aparacie EOS-1D X Mark III. Dzięki migawce elektronicznej model EOS R10 może pracować w tempie nawet 23 kl./s, a jest dużo tańszy. Z kolei model EOS R7 umożliwia fotografowanie z szybkością 30 kl./s, co odpowiada możliwościom aparatu EOS R3, innego profesjonalnego modelu, który jest trzykrotnie droższy”.

Jednak podczas fotografowania dynamicznych wydarzeń z elektroniczną migawką problemem mogą być zniekształcenia obrazu (efekt „rolling shutter”). Szybko poruszające się obiekty, takie jak kij golfowy podczas uderzenia lub obracające się śmigło, mogą się poruszać w czasie odczytywania całego kadru, co powoduje zniekształcenie obrazu końcowego. Jednak w najnowszych aparatach bezlusterkowych zjawisko to jest znacznie ograniczone. Modele EOS R5 Mark II i EOS R1 mają innowacyjne, pełnoklatkowe matryce CMOS z tylnym podświetleniem oraz procesor obrazu DIGIC Accelerator (w uzupełnieniu procesora obrazu DIGIC X). Połączenie szybkiego procesora i technologii matrycy minimalizuje zniekształcenia związane z efektem rolling shutter – w przypadku modelu EOS R1 do poziomu najszybszych migawek mechanicznych na rynku lub nawet wyższego.

Często mówi się, że lustrzanki cyfrowe umożliwiają dłuższą pracę na akumulatorze niż aparaty bezlusterkowe, głównie dlatego, że wizjer elektroniczny aparatu bezlusterkowego wymaga zasilania, a wizjer optyczny lustrzanki go nie potrzebuje. Jednak w praktyce czas pracy akumulatora zależy w dużej mierze od sposobu korzystania z aparatu. Na przykład korzystanie z lampy błyskowej powoduje większe zużycie energii w obu typach aparatów, a korzystanie z ekranu LCD lustrzanki zwykle wiąże się z większym zużyciem energii niż korzystanie z ekranu LCD w aparacie bezlusterkowym. Lustrzanka cyfrowa średniej klasy, taka jak EOS 90D, może zrobić 1200 lub więcej zdjęć z wizjerem i 450 zdjęć z wyświetlaczem LCD, natomiast bezlusterkowy model EOS R6 Mark II umożliwia wykonanie 450 zdjęć z wizjerem elektronicznym lub 760 zdjęć z wyświetlaczem LCD.

Różnica jest jeszcze większa na poziomie profesjonalnym: na przykład z wizjerem aparatu EOS-1D X Mark III można zrobić 2500 zdjęć na jednym ładowaniu akumulatora, jednak liczba ta spada do 600 zdjęć w przypadku korzystania z funkcji Live View w porównaniu z 620 zdjęciami w aparacie bezlusterkowym EOS R3 z wizjerem i 860 zdjęciami z wyświetlaczem LCD. Jeśli wolisz korzystać z tylnego ekranu LCD, aparaty bezlusterkowe mogą zapewnić więcej zdjęć na jednym ładowaniu akumulatora.

Zużycie energii zostało jeszcze bardziej zoptymalizowane w aparatach bezlusterkowych systemu EOS R firmy Canon dzięki wprowadzeniu nowych, wydajnych akumulatorów. Ponadto różne opcje oszczędzania energii w menu kamery, a także możliwość ładowania przez USB i powerbanki, mogą jeszcze bardziej wydłużyć czas pracy aparatu.

Lustrzanki cyfrowe mają swoje mocne strony, ale aparaty bezlusterkowe i obiektywy systemu EOS R są wyposażone w wiele innowacyjnych technologii, które dają nowe, kreatywne możliwości fotografowania i filmowania.

Jeśli potrzebujesz lekkiego aparatu rejestrującego dużą liczbę klatek na sekundę do fotografii podróżniczej, idealnym rozwiązaniem może być aparat bezlusterkowy, taki jak EOS R10. Jeśli lubisz fotografować dziką przyrodę i dynamiczne wydarzenia, szybkie aparaty bezlusterkowe, takie jak EOS R7 i EOS R6 Mark II, zapewnią Ci niezbędną wydajność. Jeśli chcesz przejść na pełnoklatkowe fotografowanie i filmowanie, aparat bezlusterkowy EOS R8 ma wiele kreatywnych funkcji, które pomogą Ci osiągnąć artystyczne cele. Oczywiście oferta obejmuje także czołowo aparaty bezlusterkowe z najnowocześniejszymi funkcjami, w tym EOS R3 i EOS R1, które spełniają potrzeby najbardziej wymagających profesjonalnych fotografów.

W całej gamie bezlusterkowych aparatów systemu EOS R można używać obiektywów RF i RF-S nowej generacji, które dają dodatkowe korzyści, takie jak korekcja obrazu w aparacie i automatyczne śledzenie ostrości.

Wizjer elektroniczny aparatu bezlusterkowego umożliwia podgląd obrazu z zastosowanymi ustawieniami fotografowania. Funkcja Live View na tylnym wyświetlaczu LCD lustrzanki cyfrowej też to umożliwia, ale fotografowanie w ten sposób nie zawsze jest wygodne. W przeciwieństwie do wizjera elektronicznego (EVF) w aparacie bezlusterkowym, który umożliwia kadrowanie zdjęć niemal w każdych warunkach, w wizjerze lustrzanki cyfrowej nie widać za dużo w ciemności.

Zaawansowane funkcje autofokusa, takie jak Animal Eye AF i Vehicle AF, są dostępne tylko w najnowszych aparatach systemu EOS R. Te aparaty bezlusterkowe zapewniają także swobodę fotografowania z użyciem migawki elektronicznej lub mechanicznej, zazwyczaj z dużą większymi szybkościami serii zdjęć oraz z opcją bezgłośnego fotografowania.

Od ergonomii po autofokus, od typu migawki po czas naświetlnia – jeśli to możliwe, wypróbuj interesujący Cię aparat, ponieważ nic nie zastąpi przetestowania urządzenia w praktyce. Po wybraniu określonego aparatu bezlusterkowego zapytaj w lokalnym sklepie fotograficznym o możliwość wymiany części lub rozważ przekazanie starego sprzętu do lokalnego klubu lub szkoły, aby ktoś mógł rozpocząć przygodę z fotografią.



* Mogą być generowane dźwięki inne niż dźwięki migawki (praca przysłony lub napędu obiektywu, dźwięk modułów elektronicznych itp.).