Przed i po zdjęciach

Zgoda

Zanim zaczniemy zdjęcia z naszymi bohaterami, musimy uzyskać od nich zgodę na wystąpienie w naszym dziele. Mogą nam powiedzieć to do kamery, ale najlepiej jeśli swoją zgodę wyrażą na piśmie w krótkim oświadczeniu. To ważne w dzisiejszych czasach, w których ludzie tak bardzo szanują swoja prywatność. Nigdy nie należy filmować lub fotografować ludzi “na siłę” w sytuacjach kiedy oni zdecydowanie nie chcą wziąć udziału w naszym projekcie.

Są jednak osoby, których nie musimy pytać o zgodę. To osoby publiczne, pod warunkiem, jednak że znajdują się w sytuacjach publicznych. Nie musimy więc pytać polityka o zgodę na filmowanie go podczas spotkania z wyborcami, ale już musimy go spytać, jeśli jakimś cudem trafimy do niego do domu na prywatne spotkanie urodzinowe. Podobnie jest z celebrytami - filmowanie ich na spotkaniu z fanami sprawi im przyjemność, zaś polowanie długim obiektywem, siedząc na gałęzi, na ich potknięcia w zaciszu domowych pieleszy, narazi nas na gniew gwiazd i groźbę sądowego pozwu.

Prawda

W naszych małych formach dokumentalnych - czy to filmowych, czy fotograficznych - koniecznie trzymajmy się prawdy. Nie naginajmy rzeczywistości, bądźmy wierni faktom. Prawda jest o wiele ciekawsza niż sztuczne, zmyślone sytuacje. Nasza praca, będzie miała o wiele większy sens i wartość, jeśli będzie dotykała prawdziwych spraw prawdziwych ludzi.

Nie kręćmy też za wszelką cenę, nie zachęcajmy ludzi do robienia przed kamerą rzeczy, których potem będą żałować - wyjdą na filmie śmiesznie, głupio, lub narażą się na czyjś gniew.

Jeżeli w filmie przedstawiamy problem, o którym są różne opinie, pamiętajmy by dać szansę wypowiedzenia się każdej ze stron i zachować maksimum obiektywizmu. A jeżeli będziesz mieć wątpliwości etyczne przy produkcji swojego filmu, pamiętaj o starej i prostej zasadzie, która mówi, że jeśli nie wiadomo jak się zachować, trzeba się zachować porządnie.

Scenariusz

Im więcej czasu poświęcimy na stworzenie planu zdjęć, w którym będzie napisane co, kiedy i w jaki sposób chcemy sfilmować, tym łatwiej pójdą potem same zdjęcia i ich montaż. To nie musi być profesjonalny scenariusz na wiele stron z narysowanym szkicem każdego ujęcia. W zupełności wystarczy spis wymarzonych ujęć, które są nam potrzebne do jak najlepszego opowiedzenia historii.

Obróbka zdjęć

Fotografie najlepiej robić w formacie RAW+jpeg. Dzięki użyciu RAW uzyskamy najwyższą jakość i największe możliwości obróbki (zmiana balansu bieli, kontrastu, rozświetlenie cieni itp.), dzięki jpeg - możliwość szybkiego przeglądania zdjęć. Do obróbki RAW użyć możemy programu DPP (dołączanego do większości aparatów Canona), darmowego GIMP, albo wybieranego przez licznych profesjonalistów Lightrooma lub Photoshopa (ze strony Adobe, producenta programów, można ściągnąć darmową wersję na 30 dni).

Montaż filmów

Bez względu na to, czy chcąc opowiedzieć historię zrobiłeś zdjęcia, czy nakręciłeś film wideo, a może jedno i drugie, będziesz potrzebować programu do montażu filmów, by sprostać wymaganiom konkursu i stworzyć swój mały projekt. Mówiąc w największym skrócie montaż filmu polega na układaniu na osi czasu (tzw. timeline) cegiełek, którymi są ujęcia filmowe lub fotografie oraz plików dźwiękowych z nagraniami z planu filmowego lub muzyką. Każde z ujęć można przycinać, zwalniać, przyspieszać (jeśli wymaga tego scenariusz), nakładać na nie teksty, rysunki itp. Najważniejsze jest by łączyć ze sobą ujęcia tak, by się je później “dobrze oglądało” - by było to miłe dla oka, bez przeskoków i w logiczny sposób prowadziło widza przez opowiadaną historię. Po zakończeniu montażu (a potrafi on trwać wiele godzin i dni!) z programu eksportuje się plik wideo z naszym gotowym filmem. Programów do montażu jest bez liku. Od najdroższych, po darmowe! Ich poszukiwanie warto zacząć od…własnego komputera, bowiem niektóre są częścią systemu operacyjnego Windows lub Mac iOS. Przegląd najlepszych bezpłatnych programów do montażu opublikował portal benchmark: https://www.benchmark.pl/testy_i_recenzje/darmowe-programy-edycja-wideo-2023r.html . Poradnik pracy na jednym z nich, Windows Movie Maker, można obejrzeć tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=oAg4HHr4Kjs

Profesjonaliści wybierają do montażu najczęściej Final Cut Pro (wyłącznie na komputery Mac), lub Adobe Premiere. W przypadku tego drugiego firma Adobe przygotowała również tanią wersję dla początkujących - Adobe Premiere Elements, którą często można kupić w zestawie z Photoshopem Elements do obróbki zdjęć!

Opowieść

Swoje zdjęcia i fotografie montuj w taki sposób, by opowiadana przez Ciebie historia była czytelna i jak najbardziej wciągająca. Pokaż i powiedz gdzie ma miejsce akcja. Kim są bohaterowie. Co robią. O czym marzą. Do czego dążą. I jakimi sposobami. Zaskocz widza. Pokaż coś, czego nie zna, albo coś co zna, ale z nowej perspektywy. Nie bój się eksperymentować. Trochę szaleństwa nigdy w kinie nikomu nie zaszkodziło.

Muzyka i efekty

Każdy porządny film ma podłożoną muzykę i efekty dźwiękowe. Jak bardzo ważna jest ścieżka dźwiękowa najlepiej ilustruje fakt, że montaż dźwięku w Hollywood często zajmuje tyle samo czasu co montaż obrazu! Ale skąd wziąć legalną muzykę do naszego filmu? Możemy oczywiście skomponować i nagrać ją sami. Lecz jeśli natura poskąpiła nam muzycznego talentu, skorzystajmy z jednej z bibliotek muzyki, jakie dostępne są w sieci. Szerokie spektrum utworów, które można przeszukiwać pod kątem nastroju (np. dramatyczny, romantyczny, wesoły) i rodzaju instrumentów oferuje youtube audiolibrary: https://studio.youtube.com/channel/UCDH3kqw5wEf64dvVzMiSLPQ/music . I co ważne, jest to źródło nie tylko legalne, ale i darmowe! Tak muzyki, jak i efektów dźwiękowych. Dużo przydatnych dźwięków do naszego filmu znaleźć możemy także na portalu freesound.org.

Pamiętajmy o tym, by - jak to jest w dobrym tonie - na końcu zawsze podać źródło pochodzenia muzyki. No i oczywiście nazwiska bohaterów i twórców filmu!

Fun!

Rzeczą najważniejszą przy pracy nad filmami i fotografiami jest radość. To co kręcicie musi Was kręcić! Opowiadajcie o rzeczach dla Was ważnych, o których sami chętnie obejrzelibyście filmik. A wtedy sukces blisko! Czego serdecznie życzą Wam autorzy niniejszego przewodnika. Marcin Jamkowski i Piotr Małecki